Brytyjskie i greckie referenda a groźba Brexitu i Grexitu

• Autorzy: Musiał-Karg Magdalena , Lesiewicz Elżbieta

Warianty tytułu

EN

British and Greek referenda and the threat of Brexit and Grexit

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Udział obywateli w procesie podejmowania decyzji państwowych stanowi istotną część historii Europy i samej Unii Europejskiej. Głównym celem niniejszego tekstu jest odpowiedź na pytanie o to, w jaki sposób oraz w jakich okolicznościach wykorzystuje się instytucję referendum w kontekście ewentualnej rezygnacji z członkostwa w Unii Europejskiej (jak w przypadku Wielkiej Brytanii) czy też pośrednio – ewentualnego wyjścia ze strefy euro (jak w przypadku greckiego głosowania w sprawie przyjęcia tzw. pakietu stabilizacyjnego, co w przypadku odmownej decyzji mogło oznaczać wyłączenie Grecji z Eurostrefy). Istotnym zadaniem, w kontekście prowadzonych rozważań, jest odpowiedź na pytanie o konsekwencje takich głosowań referendalnych – zarówno dla poszczególnych państw, jak i dla całej Unii Europejskiej (także w kontekście uelastycznienia jej funkcjonowania).

EN

The people’s participation in decision-making process is a significant part of Europe’s and the European Union’s history. The institution of referendum plays important role in this context. The main aim of this article is to answer the question of how and in what circumstances referenda are used to decide on a possible resignation from the membership in the European Union (as in the case of the UK referendum) or indirectly – a possible exit from the euro zone (as in the case of the Greek vote on the adoption of financial bailout). An important task in this context is to consider the consequences of such referenda – both for individual countries and for the European Union as whole (also in the context of its flexibility).

Słowa kluczowe

PL

referendum; integracja europejska; Brexit; Grexit

EN

referendum; European integration; Brexit; Grexit

• Wydawca: Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych, Uniwersytet Warszawski
• Czasopismo: Przegląd Europejski
• Rocznik: 2015
• Numer: 3(37)
• Strony: 110-131

Daty

wydano

2015

Twórcy

autor

Musiał-Karg Magdalena

• Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

autor

Lesiewicz Elżbieta

• Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• 1975: UK EMBRACES Europe in referendum, http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/6/newsid_2499000/2499297.stm (12.08.2015).
• 61:39 – TAK OSTATECZNIE ZAGŁOSOWALI GRECY. Zwyciężyła opcja antyunijna. Radosna manifestacja na ulicach Aten (2015), http://wpolityce.pl/polityka/258341-6139-tak-ostatecznie-zaglosowali-grecy-zwyciezyla-opcja-antyunijna-radosna-manifestacja-na-ulicach-aten (13.08.2015).
• BALSOM Denis (1996), The United Kingdom: constitutional pragmatism and the adoption of the referendum, w: Michael Gallagher, Vincenzo Uleri (red.), The Referendum Experience in Europe, Londyn.
• BIELECKI Tomasz (6.11.2011), Grecki premier rezygnuje, Gazeta.pl, http://wyborcza.pl/1,76842,10599745,Grecki_premier_rezygnuje.html#ixzz3jGUZbQQK (12.08.2015).
• BISKUP Przemysław (2013), Integracja czy dezintegracja? Przyszłość Unii Europejskiej z perspektywy brytyjskiej, „Analiza Natolińska”, nr 5 (63).
• BOGDANOR Vernon (1996), Politics and the British Constitution. Essays on British Government, Dartmouth, Aldershot.
• BUTLER David, KITZINGER Uwe (1976), The 1975 Referendum, London.
• DAHRENDORF Ralph (1979), A Third Europe?, European University Institute.
• DAHRENDORF Ralph (2004), Reflections on the revolution in Europe, Transaction Publishers, Rutgers, Piscataway.
• DELASTIK Giorgios (2011), Papandreu stosuje szantaż, aby przetrwać, VOXeurop, http://www.voxeurop.eu/pl/content/article/1128561-papandreu-stosuje-szantaz-aby-przetrwac (15.07.2015).
• DOYLE Jack, SLACK James (19.07.2015), Cameron 'leaning towards Autumn 2016' for EU referendum after ruling out snap May poll, Mail Online, http://www.dailymail.co.uk/news/article-3131763/Cameron-leaning-Autumn-2016-EU-referendum-ruling-snap-poll.html (7.08.2015).
• EHLERMANN Claus D. (1984), How flexible is Community law? An unusual approach to the concept of 'Two Speeds', „Michigan Law Review”, nr. 82.
• EKSPERCI: KRYZYS GRECKI odsłaniagłębsze problemy strefy euro (2015), http://wiadomosci.onet.pl/swiat/eksperci-kryzys-grecki-odslania-glebsze-problem-strefy-euro/rbk5d3 (10.08.2015).
• EKSPERT: REZYGNACJA CIPRASA to świetny ruch marketingowy (21.08.2015), „Gazeta Prawna”, http://www.gazetaprawna.pl/artykuly/889663,ekspert-rezygnacja-ciprasa-to-swietny-ruch-marketingowy.html (28.08.2015).
• GRECJA: BĘDZIE REFERENDUM w sprawie pakietu pomocowego (31.10.2011), Wprost.pl, http://www.wprost.pl/ar/268087/Grecja-bedzie-referendum-w-sprawie-pakietu-pomocowego/ (11.10.2012).
• GRECJA. PRASA: PAPANDREU ROZWAŻA możliwość referendum w sprawie euro (20.08.2011), http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114873,10318648,Grecja__Prasa__Papandreu_rozwaza_mozliwosc_referendum.html (03.03.2014).
• GRECJA: PREMIER ALEKSIS TSIPRAS REZYGNUJE ze stanowiska. „Teraz zadecyduje naród” (20.08.2015), „Gazeta Prawna”, http://www.gazetaprawna.pl/artykuly/889528,grecja-premier-aleksis-tsipras-rezygnuje-ze-stanowiska-teraz-zadecyduje-narod.html (27.08.2015).
• GRECKIE REFERENDUMza późno i bez sensu? W Helladzie rozstrzyga się przyszłość Europy, 5.07.2015, Forsal.pl, http://forsal.pl/artykuly/881263,greckie-referendum-za-pozno-i-bez-sensu-w-helladzie-rozstrzyga-sie-przyszlosc-europy.html?gclid=CPiUydTfy8cCFcGe2wodGoMJ2g (12.07.2015).
• GREEK REFERENDUM: FULL RESULTS, „The Guardian”, http://www.theguardian.com/world/ng-interactive/2015/jul/05/live-results-greek-referendum (26.08.2015).
• HALBERSZTAT Jan, Demokracja bezpośrednia – referenda akcesyjne w krajach Unii Europejskiej, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/X/XU/demokracjab_referenda.html# (13.08.2015).
• HANAS Joanna (2014), Wspólne wartości vs. interesy narodowe, http://www.stosunki.pl/?q=content/wsp%C3%B3lne-warto%C5%9Bci-vs-interesy-narodowe (10.07.2015).
• „INDEPENDENT”: CAMERON ZAATAKUJE UE. Referendum ws. Brexitu za niecały rok (2015), http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/cameron-chce-referendum-ws-wyjscia-z-ue-w-polowie-2016-r,563345.html (7.08.2015).
• JASSEM Anna (2003), Wielka Brytania a Wspólnoty Europejskie: aspekty ustrojowo-polityczne, „Studia Europejskie”, nr 1.
• KING Anthony (1977), Britain Says Yes. The 1975 Referendum on Common Market, Washington.
• KUŻELEWSKA Elżbieta (2006), Referendum w procesie integracji europejskiej, Warszawa.
• KORTEWEG Rem (2015), Beware the four horsemen circling Europe: Greece, Russia, migrants and the Brexit, „The Independent”, http://www.independent.co.uk/voices/comment/beware-the-four-horsemen-circling-europe-greece-russia-migrants-and-the-brexit-10343447.html (15.07.2015).
• KÖLLIKER Alkuin (2006), Flexibility and European Unification: The Logic of Differentiated Integration, Lahnham.
• LESIEWICZ Elżbieta (2015), Flexible integration in the European integration process. Selected issues, „Acta Politica”, nr 1.
• LORENZ Wojciech (2011), Mozolne negocjacje koalicyjne w Grecji irytują Brukselę, „Rzeczpospolita”, nr 260.
• MARCZEWSKA-RYTKO Maria (2001), Demokracja bezpośrednia w teorii i praktyce politycznej, Lublin.
• MINISTERSTWO FINANSÓW (2010), Kryzys grecki – geneza i konsekwencje, Warszawa, http://www.mf.gov.pl/documents/764034/1432744/6_ramy_dok_uzupelniajacy_Grecja.pdf (25.07.2015).
• MUSIAŁ-KARG Magdalena (2012), Instytucje demokracji bezpośredniej w procesie integracji europejskiej – od referendum ogólnonarodowego do europejskiej inicjatywy obywatelskiej, „Rocznik Integracji Europejskiej”, nr 6.
• MUSIAŁ-KARG Magdalena (2008), Referendum w państwach europejskich. Teoria, praktyka, perspektywy, Toruń.
• O POROZUMIENIU ROZSTRZYGNIE REFERENDUM. Cipras: 5 lipca wszyscy Grecy zdecydują (2015), TVN24, http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/grecja-bedzie-referendum-ws-porozumienia-z-wierzycielami,555188.html (12.07.2015).
• OTO PYTANIE Z GRECKIEGO REFERENDUM. Jest długie, skomplikowane, a pierwsza odpowiedź to „nie” (2015), TVN24 Biznes i Świat, http://tvn24bis.pl/ze-swiata,75/dlugie-i-skomplikowane-czy-grecy-zrozumieja-referendalne-pytanie,555938.html (13.08.2015).
• PARR Hellen (2013), The significance of the 1967 application, Draft paper, Conference „Forty Years since the First Enlargement”, 7-8 March 2013, Keele University UACES Conferences.
• POMOC DLA GRECJI CORAZ BLIŻEJ. Holandia jest „za” (2015), TVN24 Biznes i Świat, http://tvn24bis.pl/ze-swiata,75/holandia-przeglosowala-trzeci-program-pomocy-dla-grecji,570044.html (27.08.2015).
• QUEEN'S SPEECH 2015: EU referendum, tax freeze and right-to-buy, BBC News, http://www.bbc.com/news/uk-politics-32894214 (5.08.2015).
• RACHMAN Gideon, The three perilous options for Greece facing Europe (2015), „Financial Times”, http://www.ft.com/intl/cms/s/0/a3a91496-18b8-11e5-8201-cbdb03d71480.html#axzz3jGBq9S66 (10.08.2015).
• RAK Krzysztof (2015), Reformy Unii Europejskiej, czyli o tym, jak premier Cameron chce uniknąć Brexit, Ośrodek Analiz Strategicznych, http://oaspl.org/2015/07/10/324/ 5.08.2015.
• MINISTRY OF INTERIOR, Referendum July 2015, http://ekloges.ypes.gr/current/e/public/index.html?lang=en#{%22cls%22:%22level%22,%22params%22:{%22level%22:%22epik%22,%22id%22:1}} (26.08.2015).
• SPEECH BY HAROLD WILSON on Britain’s membership to the EEC (17 July 1971), Labour and the Common Market, Report of a special conference of the Labour Party, Central Hall, Westminster, London: Labour Party, http://www.cvce.eu/content/publication/2005/4/7/c610eb85-fcb9-487b-8704-179006a9442f/publishable_en.pdf (10.07.2015).
• SPOREK Tadeusz (2013), Globalne konsekwencje kryzysu finansowego w Grecji, „Studia Europejskie”, nr 3.
• STAWISKI Jacek (2015), Pierwszy kraj, który opuści Unię? Groźba „Brexitu” i żądanie reform, TVN24 BiŚ, http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/pierwszy-kraj-ktory-opusci-unie-grozba-brexitu-i-zadanie-reform,545081.html (7.08.2015).
• STUBB Alexander (2000), Dealing with Flexibility in the IGC, w: Edward Best, Mark Gray, Alexander Stubb (red.), Rethinking the European Union: IGC 2000 and Beyond, Maastricht.
• SUPPORT FOR EU MEMBERSHIP in positive territory for 7th month, https://yougov.co.uk/news/2015/07/30/eu-membership-support-sustained/ (5.08.2015).
• SZWARC Monika (2005), Zróżnicowana integracja i wzmocniona współpraca w prawie Unii Europejskiej, „Prawo i Praktyka Gospodarcza”, Warszawa.
• THE CONSERVATIVE PARTY MANIFESTO (2015). Strong Leadership. A Clear Economic Plan. A Brighter, More Secure Future, https://s3-eu-west-1.amazonaws.com/manifesto2015/ConservativeManifesto2015.pdf (5.08.2015).
• THE CONSTITUTION OF GREECE (2008), As revised by the parliamentary resolution of May 27th 2008 of the VIIIth Revisionary Parliament, http://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/f3c70a23-7696-49db-9148-f24dce6a27c8/001-156%20aggliko.pdf (12.08.2015).
• UNIĘ EUROPEJSKĄ CZEKA BREXIT? Media: Referendum w Wielkiej Brytanii w 2016 roku (2015), Tok.Fm, http://www.tokfm.pl/Tokfm/1,130517,18428980,unie-europejska-czeka-brexit-media-wielka-brytania-wyjdzie.html (7.08.2015).
• USHERWOOD Simon (2002), Opposition to the European Union in the UK: The Dilemma of Public Opinion and Party Management, „ Government and Opposition”, vol. 37 (2).
• WALLACE Hellen, WALLACE William (1995), Flying Together in a Langer and More Diverse European Union, Hague.
• WARLEIGH Alex (2002), Flexible Integration, Which Model for the European Union? London-New York.
• WIELKA BRYTANIA: RZĄD PODAŁ PYTANIE w referendum unijnym (2015), http://wiadomosci.onet.pl/wielka-brytania-i-irlandia/wielka-brytania-rzad-podal-pytanie-w-referendum-unijnym/nc644j (23.07.2015).
• WILKINSON Michael (2015), EU referendum poll tracker and odds, http://www.telegraph.co.uk/news/newstopics/eureferendum/11617702/poll.html (7.08.2015).